Ukrayna’daki performansı ile bir defa daha dünyanın gündeminde olan Bayraktar TB-2’leri kıymetlendiren uzmanlara nazaran, Türk SİHA’ları yakın gelecekte dünyada en çok kullanılan SİHA olabilir.
Evvel yurt içi terör operasyonları, sonrasında Suriye’deki harekatlar, Libya’daki alana tesirleri derken Azerbaycan-Ermenistan ortasındaki Dağlık Karabağ Savaşı’nda genelde Türk SİHA’ları, özelde Bayraktar TB-2 öne çıktı.
Lakin Ukrayna-Rusya savaşındaki performansı tüm dünyanın dikkatini bu platformlara yöneltti. Haliyle Rusya’nın batı komşuları başta olmak üzere İngiltere’den Güney Amerika ülkelerine, Almanya’dan Afrika kıtasının kimi başkentlerine kadar çok geniş bir coğrafyada Türk SİHA’ları gündem oldu. Bu sefer yalnızca muvaffakiyetler değil ‘Bizim de bu SİHA’lara sahip olmamız gerekli’ yaklaşımı kamuoyunda konuşulmaya başladı.
BAYKAR’IN 26 ÜLKEYLE MUKAVELESİ VAR
Savunma Sanayii Araştırmacısı Kadir Doğan, Bayraktar TB-2’leri üreten Baykar Savunma’nın 26 ülkeyle ihracat kontratı olduğunu, bunların 13’ünde etkin olarak kelam konusu platformların kullanıldığını tabir ederek şunları söz etti:
“İhraç edilen eserlerin iç piyasadaki fiyatının 2-3 katı olduğunu lakin buna karşın rakiplerine oranla çok daha yeterli bir fiyata ve onlardan daha yüksek bir performansa sahip”
SAVAŞTAN EVVEL ‘TÜRK SİHA’LARIN İŞİ ZOR’ GÖRÜŞÜ HAKİMDİ
Ukrayna ile Rusya ortasındaki savaşın neden kırılma noktası olacağına dair görüşlerini de paylaşan Doğan ve daha evvel birçok açıdan rüştünü ispat etmiş olan Bayraktar TB-2 için en son ve en güç imtihanın burası olduğunun altını çizerek şunları söz etti:
“Daha evvelce her ne kadar Rus sistemlerine karşı Libya, Suriye ve Azerbaycan’da başarılı bir performans ortaya koymuş olsa da Bayraktar TB-2 için Rus anakarasında işlerin çok farklı olacağı düşünülüyordu. Bu aslında hakikat bir niyet çünkü bir ülke kendi toprakları dışında hava savunma şemsiyesini, komuta denetim yapısını, lojistik/ikmal imkanlarını kullanması, kendi anakarası üzerinde kullanmasına kıyasla çok daha kısıtlı ve sıkıntı bir durumdur. Dünya o bölgelerdeki muvaffakiyetleri her ne kadar takdir ediyor ve şaşırıyor olsa da TB2’lerin Ukrayna’da onlarca Rus Hava Savunma Sistemini, ikmal konvoylarını, topçu ve zırhlı ögelerini hatta ve hatta taarruz helikopterlerini, savaş gemilerini imha ediyor olması TB2’leri destansı birer sistem haline getirdi.”
‘SAHİP OLUNMASI GEREKEN’ ÖGE HALİNE GELDİLER
Ukrayna savaşında gelen bu muvaffakiyetin bir yandan halk takviyesi ile de birleşince kusursuz bir halka alakalar kampanyasına dönüşmeye başladığına işaret eden Kadir Doğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“TB2’nin Rus sistemlerine karşı bu başarısı, Doğu Avrupa’da kendilerini Rus tehdidi altında hisseden tüm ülkeler için ‘sahip olunması gerekilen bir unsur’ haline dönüştü. Tüm bunları alt alta koyduğumuz vakit başta Doğu Avrupa olmak üzere tüm dünyada gelecekte TB2’lere çok ağır bir talep oluşacağını, çok büyük bir ihracat potansiyeli olduğunu ve hatta dünyanın en çok kullanılan İnsansız Hava Aracı haline gelebileceğini düşünmek yanlış bir kestirim olmaz.”
İhraç versiyonu olan eserlerde nasıl bir kısıtlama olduğunu net olarak bilmenin şimdilik mümkün olmadığını söyleyen Doğan, kelamlarını şöyle tamamladı:
İHRAÇ MODELİYLE ELİMİZDEKİ MODEL FARKLI MI?
“Ancak vazife performansı açısından elimizdeki sistemlerden çok farklı olduğunu düşünmüyorum. Bu mevzuda tabi ki ülkelerin farklı stratejileri mevcut. Örneğin Rus sistemlerinde görece daha düşük kabiliyetli eserlerin ihraç versiyonu olduğunu biliyoruz. Amerikalılarda ise bu durum daha farklı. Onlarda kabiliyet farkından fazla teknolojinin korunması hususu ve kimi teknolojileri erişimin kısıtlanması kelam konusu. Bu nedenle ihracat versiyonu olan eserlerde çoklukla fikri mülkiyet kapsamına giren, ilgili şirket yahut ülke için kritik değere sahip yazılım ve donanımların denetimini sağlıyorlar. Bu hususta her ne kadar resmi bir açıklama olmasa da benim iddiam biraz daha Amerikalıların yaklaşımı ile ülkemizin yaklaşımının misal olduğu tarafında. Yani direkt daha düşük kabiliyetli eserlerin ihraç edilmesi yerine, bizim kullandıklarımız ile birebir kabiliyette lakin sahip olunan teknolojinin daha denetimli yahut kısıtlı bir biçimde ihraç edildiğini düşünüyorum. Bu da aslında bizim üzere savunma sanayi alanında global pazara yeni yeni girmeye çalışan bir ülke için epey hakikat bir strateji.”