SALİHA SULTAN
İngiliz milletvekilleri, Yunanistan’dan çalınan Parthenon mermerlerini ülkeye geri verilmesi davetinde bulundu. Vekillerin, British Museum’da sergilenen yapıtların iade daveti, Yunanistan’a yapıtların geri alınarak, sergilenmesi maksadıyla kurulan Akropolis Müzesi’nin kuruluşunun 13.’ncü yıldönümü kutlamasında geldi. 200 yıldan uzun bir mühlet evvel tartışmalı şartlarda Lord Elgin tarafından Akropolis’ten kaçırılan ve ulusun kültürel hafızası için hayati kıymet taşıyan yapıtların yine meskenine dönmesi davetinde bulunan vekiller Yunan gazetesi Na Tea’ya konuştu. İskoç Ulusal Partisi Milletvekili Dave Doogan, “British Museum’un hakikat olanı yapması ve onları Yunanistan’daki hak ettikleri konutlarına geri göndermesi gerektiğine inanıyorum. Bunu yapmamak, Yunanistan’a ve halkına hakarettir” dedi.
Sanat yapıtlarının ülkelerine geri gönderilmesinin, ülkedeki öbür yapıtların iade edilmesinin yolunu açabileceğine dair kaygılara değinen Lord Dubs da, “Mermerlerin iade edilmesinin neden istisnai olacağını ve dünyanın dört bir yanındaki yüzlerce sanat yapıtının iadesi taleplerine emsal teşkil etmeyeceğini açıklamamız gerekiyor” dedi. Yunan gazete gelişmeyi, İngiliz istisnacılığının ‘kazanan eli’nin açık bir örneği olarak nitelendirdi. Yaşanan gelişmenin İngiltere hükümetinin kararına tesir edip etmeyeceği merak konusu olurken, İngiltere’den çıkacak Yunanistan lehine bir karar, Türkiye’nin Almanya’ya kaçırılan ve Berlin Pergamon (Bergama) Müzesi’nde sergilenen Zeus Sunağı’ın meskenine iadesi uğraşına de emsal teşkil edecek.
İNGİLTERE’NİN TEZİNİ TÜRK BİLİM İNSANLARI ÇÜRÜTTÜ
Osmanlı periyodunda Atina’dan İngiltere’ye kaçırılan Panthenon heykelleri çabasında UNESCO Yunanistan’dan taraf. 2021’de British Museum’a heykeller üzerindeki pozisyonunu gözden geçirmesini söyleyen UNESCO, Yunanistan’la müzakere başlatılmasını tavsiye etmişti. Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoi ise hususun artık müzenin sorunu olmaktan çıkıp hükümetler ortası boyuta taşındığını söylemişti. İngilizler mermerleri Osmanlı devrinde Lord Elgin’in 3. Selim tarafından çıkarılan “Eski yazı ve figürlü birtakım taş kesimlerini almak istediklerinde karşı çıkılmayacaktır” yazılı bir ferman üzerine, yasal yollarla ülkeye getirdiğini sav ediyor. Fermanı Osmanlı arşivlerinde arayan iki Türk bilim insanı Prof. Dr. Zeynep Aygen ve Orman Sakin ise bu türlü bir fermanın bulunmadığını söyleyerek, Yunanistan’ın uğraştaki elini güçlendirmişti.