İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İstanbul Planlama Ajansı, (İPA) “Gıda Fiyatları Krizi Neden Artık, Neden Yine” başlıklı bir rapor hazırladı. Raporda, son 15 yılda besin fiyatlarında görülen üçüncü krizle karşı karşıya olunduğuna dikkat çekilerek, Kovid-19 pandemisiyle başlayan süratli besin fiyatı artışlarının Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle tarihi doruğuna ulaştığı vurgulandı.
‘MEYVE VE SEBZELER TANEYLE SATILIYOR’
Raporda, son 6 ayda, yüksek bir süratle sofraların en temel eserlerine market raflarında alarm takıldığı, meyve ve sebzelerin taneyle satıldığı, besin enflasyonunun her ay daha da artarak tarihi tepesine ulaştığı bir noktaya gelindiği belirtildi. Besin enflasyonunun, gübre-mazot üzere girdi maliyetlerinin rekor kırdığı belirtilen raporda, “Belki de bütün besin tartışmalarında en görünmez kesim olan üreticilerin maliyetleri genel enflasyonun çok üzerinde seyretti. Açıkça vurgulamak gerekirse Türkiye, bugün besin fiyatlarında patlak veren bir yapısal krizin içinden yine geçiyor” denildi.
‘VATANDAŞIN YÜZDE 56,8’İNİN ALIŞVERİŞTE BİRİNCİ DİKKAT ETTİĞİ ESERLERİN FİYATI’
İPA’nın yaptığı Nisan 2022 İstanbul Barometresi araştırmasına nazaran; iştirakçilerin yüzde 65,9’u, değişen ekonomik şartlar sebebiyle aldığı besinlerin ölçüsünü azalttığını belirtti. İştirakçilerin yüzde 56,8’i, alışveriş sırasında besin eserlerinde birinci dikkat ettiği özelliğin eserlerin fiyatı olduğunu söyledi. Görüşülen İstanbulluların yalnızca yüzde 14,8’i ise besin alışverişinde birinci dikkat ettiği özelliğin eserlerin kalitesi olduğunu kaydetti.
‘PAZARIN ‘ÇIKTI’ ESERLERİNE TALEP ARTTI’
İPA tarafından yürütülen “Ekonomik Krizin Kıskacında: İstanbul’da Geçim ve Dayanışma” araştırmasında ise görüşülen mesken bayanlarının yüzde 62’si, temel besin eserleri dışında besin alışverişi yapmayı kesmiş durumda. Bayanların yüzde 42’si, taneyle ve gramla alışveriş yapmaya başladığını, lakin bu halde temel besin muhtaçlıklarını karşılayabildiklerini belirtti.
Görüşülen pazarcıların tümü, akşam pazarıyla birlikte ‘çıktı’ diye tanım edilen ve çürümeye yüz tutmuş eserleri en uygun fiyata, hatta birçok vakit fiyatsız bir formda almaya gelenlerin sayısının son 6 ay içerisinde bariz bir biçimde arttığını söyledi. Görüşülen her iki mesken bayanından biri, akşam pazarlarında ‘kalan’ bu eserleri çok ucuz fiyata aldığını belirti.