Cumhuriyet’in ilan edildiği 29 Ekim’in 100. yılının coşkuyla kutlanması için üç yıl evvel başlatılan çalışmaların geldiği nokta tenkitlerin odağında. 29 Ekim’e sayılı günler kala “coşkulu” olması planlanan birçok aktiflik Gazze’deki savaş münasebet gösterilerek iptal ediliyor.
Oysa aslında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş tarihi 29 Ekim’in 100’üncü yılı için çalışmalar üç yıl evvel bir Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile başlatıldı. Erdoğan imzası ile 23 Ekim 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan genelgede, İrtibat Başkanlığı uyumunda tüm kutlamaların organize edilmesi ve özel bir konsey oluşturularak çalışmaların planlanması istenmişti. Cumhuriyet’in 100’üncü yılının yurt içi ve dışındaki tüm temsilciliklerde “büyük bir coşkuyla” kutlanması talep edilen genelgede, Bağlantı Başkanlığı’na bunun için özel bir bütçe ayrılacağına işaret edilmişti. Genelgede tüm kamu kurumlarının iştirakinin istendiği etkinliklerde 100’üncü yıla özel tasarlanan logonun kullanılması da talep edilmişti.
Ancak bu genelgeye karşın 29 Ekim’e günler kala Ankara Beştepe’deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde bir resepsiyon düzenleneceğine dair bir planlama bulunmuyor. Açıklanan resmi programda “coşkulu” bir kutlama da göze çarpmıyor. Kimi okullarda da planlanan yürüyüşler iptal ediliyor.
100’üncü yılda neler yapılacak?
İletişim Başkanlığınca açıklanan etkinliklere nazaran Cumhuriyetin 100’üncü yıldönümü için dijital stantlar, ışık ve su şovları yapılacak. İstanbul Boğazı’nda İHA, havai fişek ve ışık şovları planlanırken tarihi yerlerde 100’üncü Yıl Marşı çalınması isteniyor. Taksim Meydanı’nın İstiklal Caddesi girişinde Türkiye Yüzyılı resmi logosundan esinlenerek hazırlanan “Türkiye Yüzyılı Enstalasyonu” ile 100’üncü yıl içerikleri dev ekrandan vatandaşlara izletilecek.
Etkinliklerde “Türkiye Yüzyılı” vurgusu yapılması ise bilhassa istendi. Lakin AKP’nin seçim beyannamesinin temelini oluşturan “Türkiye Yüzyılı Belgesi”nin tanıtımında yer alan logonun birçok kamu kurumu tarafından kullanılmasına muhalefet reaksiyon gösteriyor.
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Sözcüsü Faik Öztrak, kamu kurumlarının yazışmalarında hem 100. Yıl logosu hem de Türkiye Yüzyılı sloganının yer almasına “Logonun AK Parti’nin logosu olduğuna dair resmi açıklamalar var. Bir partinin logosunun devletin yazışmalarında, programlarında ne işi var?” kelamlarıyla eleştirdi.
İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Şiddetli da 100’üncü yıl kutlamalarının sönük ve gayesinden uzak bir halde gerçekleştiğini savundu. Şiddetli, Bağlantı Başkanlığı’nın açıkladığı programın kutlamadan fazla anma aktifliği olduğunu söyledi ve programlarda Atatürk isminin geçmemesini eleştirdi. Kuvvetli, “Oysa bu türlü bir hafta içerisinde tüm diplomatik temsilcilikler sürece ağır biçimde dahil edilmeli, yurtdışından devlet lideri seviyesinde davetlerle, Cumhuriyet’in nasıl kazanıldığı ve onun bize bıraktığı kazanımlar dünyaya anlatılmalı. Büyük bir coşku ve inançla kutlamamız gereken Cumhuriyet’in 100. yılı programları, siyasi iktidarın kendi propagandasını yapabildiği ölçüde gerçekleştirilir durumda” yorumunu yaptı.
İletişim Başkanlığı’nın duyurduğu etkinliklerde dikkat çeken bir başlık daha bulunuyor. İstanbul Üsküdar Meydanı’nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Hayallerim vardı. Bu hayalleri tek tek gerçekleştirmenin memnunluğunu yaşıyorum” kelamlarından yola çıkılarak hazırlanan Recep Tayyip Erdoğan Özel Standı. Bu stantta son 20 yılda Erdoğan liderliğinde hayata geçirilen projeler anlatılacak.
Okullarda ertelenen etkinlikler
DW Türkçe’nin edindiği bilgiye nazaran Ankara’da birçok özel okul kendi bölgesinde “fener alayı” ismi verilen meşaleli ve bayraklı yürüyüşler ve konserler planladı. Lakin bu etkinlikler hafta başında Ankara Valiliği’nin yazısı ile Gazze’deki savaş münasebet gösterilerek iptal edildi. Ayrıyeten Ankara’da birçok derneğin 28 ve 29 Ekim’de planladıkları kutlama aktiflikleri de yapılmayacak. AKP’li belediyelerle ortak yapılan birtakım kamp, söyleşi, konser üzere etkinlikler de Gazze’deki durum münasebet gösterilerek ileri tarihe ertelendi.
Ankara’da aktiflik ve kutlamaların ana adresi Ankara Büyükşehir Belediyesi oldu. AKP’li ilçe belediyelerince iptal edilen birçok aktifliği Ankara Büyükşehir üstlenirken sivil toplum kuruluşlarının ise aktifliklerine devam etmesi istendi. Ankara Büyükşehir, 23-30 Ekim haftası boyunca gün uzunluğu çeşitli etkinlikler organize edecek. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de hafta uzunluğu 29 Ekim aktifliklerine konut sahipliği yapacak.
Ankara Vilayet Ulusal Eğitim Müdürlüğü’nün kutlama değil “anma” olarak planladığı 29 Ekim programı da reaksiyona yol açtı. Programda yer alacak beş liseden dördünün imam hatip lisesi olması dikkat çekerken aktiflikte Kur’an-ı Kerim tilaveti ve Türkiye Yüzyılı temalı oratoryonun yanı sıra “Cumhuriyetimizin 100. Yılında 100 Hatim Duası” yapılacağı belirtildi. Bu aktifliği Eğitim-Sen, “eğitim sisteminin bir müddettir bilimsel değil dini kurallara nazaran yine biçimlendirilmeye çalışıldığı” tabiriyle eleştirdi. Eğitim-Sen’in açıklamasında, “Toplumsal ömrün bütün alanlarında olduğu üzere, eğitim sisteminde de ‘tek din, tek mezhep’ anlayışına dayalı siyasal-ideolojik kuşatma yaşanmaktadır” denildi.
Katar Elçiliği resepsiyonu iptal etti
Erdoğan’ın genelgesinde yurtdışında da aktifliklerin “coşkulu” yapılması isteniyordu. Yurtdışında büyükelçilikler resepsiyonlarını sürdürürken tek iptal haberi Katar Büyükelçiliği’nde geldi.
Katar Büyükelçisi Mustafa Göksu’nun kararı ile resepsiyon ertelenirken bu karara emekli büyükelçi Ahmet Erozan toplumsal medya hesabından “Büyükelçi resen bu türlü bir karar alamaz” yansısı gösterdi.
Katar dışında dış temsilciliklerde rastgele bir resepsiyon iptali ise kamuoyuna yansımadı.
TRT geri adım attı
TRT’de de 100’üncü yıl aktiflikleri “Gazze’deki insanlık dramı” nedeniyle ertelendi. TRT’den yapılan açıklamada, “TRT, Cumhuriyet’in 100’üncü yılı kutlamaları çerçevesinde düzenleyeceği ve tüm hazırlıkları biten cümbüş odaklı konser ve şovları, Gazze’de yaşanan kaygı verici insanlık dramı nedeniyle ileri bir tarihe erteledi” denildi. Kamuoyu ve muhalefetin reaksiyonları üzerine toplumsal medya hesabından bir açıklama yapan TRT Genel Müdürü Mehmet Zahid Sobacı, TRT kanallarındaki 29 Ekim etkinliklerini paylaştı. Sobacı, “TRT ailesi olarak Cumhuriyet’in 100’üncü yılında tüm kanallarımız, radyolarımız ve dijital platformlarımız kurtuluş ve bağımsızlık çabamızın ruhuna bürünüyor” dedi.
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, TRT’nin bu açıklamasını “geri adım” olarak nitelendirdi. TRT’nin konser ve şovları ertelemesini “Anlaşılan Saray’ın niyeti, her resmi bayramda olduğu üzere, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılını da sessizlikle geçirmekti” biçiminde yorumlayan Öztrak, “Ama buna milletimiz müsaade vermedi. Kısmi geri adım attılar” biçiminde kelamlarını sürdürdü. CHP’li birtakım belediyeler, Halk TV, Fox TV üzere kanallarında teşebbüsüyle hafta başından bu yana “bayrağını as”, “evine bayrak as” sloganlarıyla kimi toplumsal etkinlikler de başlattı.
Birçok vatandaş meskenlerine hafta başından bu yana bayrak asarak toplumsal medyadan paylaşım yapıyor.
Erdoğan’dan 28 Ekim’de miting
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 29 Ekim’de her yıl uyguladığı rutin programını sürdürecek. Anıtkabir’deki merasimin akabinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde tebrikleri kabul edecek. Akabinde da İstanbul’a geçecek.
Erdoğan, 28 Ekim’de ise Atatürk Havaalanı’nda düzenlenecek ve AKP İstanbul Vilayet Başkanlığınca organize edilen “Büyük Filistin Mitingi”ne katılacak.
50. ve 75. yılda neler yapılmıştı?
Cumhuriyetin 50. yılında Meclis Başkanlığı’nda tüm partilerin iştiraki ile komiteler oluşturulmuştu. Tüm aktiflikleri Meclis’te oluşturulan komite planlamıştı. Ayrıyeten bir kanun da çıkarılarak 26-30 Ekim 1973 tarihlerinde tüm Türkiye’de yapılacak kutlamalar organize edilmişti. Çocuklar ve gençler için TRT’de ve başka tüm kamu kurumlarınca bir dizi etkinlikler planlanmıştı. 50. yıl etkinliklerinde “Cumhuriyet değerleri” ve “Atatürk” başlıkları her aktiflikte ana ögeler olmuştu.
Cumhuriyet’in 75’inci yılı aktiflikleri nedeniyle de devrin Devlet Bakanı Cavit Kavak koordinatör atanmış, yapılan çalışmalarda 450 proje ele alınırken 152’sinin hayata geçirilmesine karar verilmişti. O periyot, yani 1998 yılında, kutlamalar için yaklaşık 40 milyon dolar bütçe ayrılırken üniversitelerin tamamında konferans ve paneller düzenlenmesine karar verilmişti. Ayrıyeten Dışişleri Bakanlığınca da Körfez ülkeleri, Avrupa, Afrika, Amerika ve Kanada’da tiyatro turneleri, çağdaş Türk fotoğrafları standı, Türk sinema haftası, müzik turneleri üzere bir dizi aktiflik yapılarak Atatürk ve Cumhuriyet temalı etkinlikler organize edilmişti.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?