Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Türkiye’nin mesken sahipliğinde Temmuz ayında imzalanan Tahıl Koridoru Mutabakatı’na Rusya’nın dönmesini memnuniyetle karşıladığını bildirdi.
Guterres, sözcüsü Stephane Dujarric aracılığı ile yaptığı açıklamada, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’ne dönmesi ile Ukrayna’dan tahıl, besin ve gübre ihracatının kolaylaştığını belirtti.
BM Genel Sekreteri Guterres, Rusya’nın mutabakata dönmesini sağlamak için gösterdiği diplomatik eforlar nedeniyle de Türkiye’ye ve BM Karadeniz Tahıl Teşebbüsü Koordinatörü Amir Abdulla’ya teşekkür etti.
Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’nün mühletinin uzatılması ve tam olarak uygulanması için tüm aktörlerle birlikte eforlarını sürdüreceğini vurgulayan Guterres, Rus besin hususları ile gübresinin ihracatı için pürüzlerin de kaldırılması gerektiğini tabir etti.
Ukrayna’dan Türkiye’ye teşekkür
Ukrayna hükümeti de Türkiye’ye ve BM’ye teşekkür etti. Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ile BM Genel Sekreteri Guterres’in uğraşlarına vurgu yaptı. Reuters’a konuşan Ukrayna hükümetinden bir yetkili de Moskova’nın mutabakata dönme kararında Türkiye’nin baskısının tesirli olduğunu tabir etti.
Rusya’nın Cumartesi günü tahıl mutabakatından çekildiğini açıklamasının akabinde Türkiye, Rusya’nın muahedeye geri dönmesi için diplomatik teşebbüslerde bulunmuş, Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün bahse ait olarak Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.
Rusya, Ukrayna’nın tahıl ihracatı için oluşturulmuş olan inançlı koridoru istismar ederek, bunu Rusya’nın Karadeniz filosuna İHA (insansız hava aracı) saldırısı için kullandığını argüman etmiş ve mutabakattan çekildiğini açıklamıştı. Ukrayna ise bu suçlamayı reddederek Rusya’nın mutabakattan çekilmek için “bahane uydurduğu” suçlamasında bulunmuştu.
Putin: Mutabakattan çekilme hakkı saklı
Rusya’nın mutabakata döndüğünü açıklamasına karşın Devlet Lideri Putin, mutabakattan yine çekilme hakkının gizli olduğunu açıkladı. Putin, Rusya Güvenlik Kurulu ile yaptığı toplantıda, “Rusya, verilen garantilerin Ukrayna tarafından ihlal edilmesi halinde muahededen çekilme hakkını gizli tutuyor” dedi.
Rusya’nın mutabakata döndüğünü açıklamasının öncesinde Ukrayna’nın Karadeniz’de besin hususlarının ihracatı için oluşturulan insani koridorun askeri gayelerle kullanılmayacağı istikametinde güvenlik garantisi verdiği belirtilmişti.
Rusya Devlet Lideri Putin konuşmasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın arabulucu rolüne ve “Ukrayna ile yaşanan çatışmada Türkiye’nin tarafsızlığına” vurgu yaptı. Tahıl muahedesinin dünyada güvenliğini sağlamak için imzalandığını belirten Putin, Erdoğan’ın fakir ülkeler için uğraş gösterdiğini söyledi. Putin, gelecekte muahededen çekilmeleri halinde bile Ukrayna’dan Türkiye’ye tahıl sevkiyatına “müdahale etmeyeceğini” kaydetti.
Türkiye ve BM’nin teşebbüsü ile Rusya ve Ukrayna ortasında Temmuz ayında İstanbul’da imzalanan muahede sayesinde şu ana dek, 9,7 milyon ton tahıl ve besin hususunun Ukrayna limanlarından dünya pazarlarına ulaştırılması sağlandı.
Reuters,dpa,epd / JD,ET