Anayasa Mahkemesi İç Hastalıkları ve Kardiyoloji Uzmanı Prof Dr Canan Karatay’a televizyon programlarındaki şeker yükleme Avrupa Yakası Escort Bayan testine ait tıbbi içerikli açıklamaları nedeniyle 15 gün süreksiz olarak meslekten alıkoyma cezası verilmesini tabir özgürlüğünün ihlali saydı
Yüksek Mahkemenin kararına nazaran Karatay 2014 ve 2015’te katıldığı 7 başka televizyon Avrupa Yakası Escort programında gebelere şeker yükleme testi yapılmaması gerektiği tarafında ve yapan tabipleri eleştiren açıklamalarda bulundu Bunun bilhassa anne karnındaki bebeklere ziyan verdiğini savunan Karatay anne ve bebeklerin sıhhatine ait bilgilerin kendisine Escort Avrupa Yakası ilişkin kitapta yer aldığını belirtti
Kelam konusu yayınlar üzerine İstanbul Tabip Odası Onur Şurası Karatay hakkında disiplin soruşturması başlattı Soruşturma sonunda Karatay’a 15 gün müddetle süreksiz olarak meslekten men cezası verildi Türk Tabipler Birliği Yüksek Onur Şurası da kararı onadı
Karatay ceza kararının iptali istemiyle açtığı davanın Ankara 12 Yönetim Mahkemesince yaptığı istinaf müracaatının da bölge yönetim mahkemesince reddedilmesi üzerine Anayasa Mahkemesine hak ihlali argümanıyla ferdî müracaat yaptı
Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme Anayasa’nın 26’ncı unsurunda garanti altına alınan söz özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti Ayrıyeten mahkeme tekrar yargılama yapılmak üzere kararın Ankara 12 Yönetim Mahkemesine gönderilmesini kararlaştırdı
KARARIN MÜNASEBETİNDEN
Anayasa Mahkemesinin kararında Anayasa’nın 26’ncı unsuruna nazaran herkesin söz özgürlüğünün bulunduğu bunun lakin kanunda belirtilen kaidelerde sonlandırılabileceği Karatay’ın açıklamaları nedeniyle cezalandırılmasının da tabir özgürlüğüne müdahale manası taşıdığı kaydedildi
Sıhhat alanında yanlış bilgilerin yayılmasını önlemek için aksiyon planları geliştirme ve uygulamanın devletin müspet yükümlülüklerinden olduğuna işaret edilen kararda Hiç elbet yanlış bilgilerin yönetilmesi de sıhhat siyasetlerinin asıllı bir modülünü oluşturmaktadır Ancak bunu yaparken devlet söz özgürlüğüne de hürmet göstermelidir denildi
Karatay’ın uzmanlık dışı bir mevzuda tıbbi kıymetlendirme yaptığı gerekçesiyle cezalandırıldığı açılan davanın ise reddedildiği anımsatılan kararda Başvurucu bir kardiyoloji ve iç hastalıkları uzmanı olduğu üzere genel olarak Türkiye’nin bilinen akademisyen ve bilim insanlarındandır Bu kapsamda tıp alanında yaşanan gelişmelerin müracaatçının ilgi alanında olduğunda kuşku yoktur sözleri yer aldı
Karatay’ın gebelikte 24 ila 28’inci haftalar ortası uygulanan şeker yükleme testinin anne ve çocuğa ziyan verdiği tarafındaki görüşünü herkesin anlayabileceği bir lisanda anlattığı belirtilen kararda Başvurucunun birtakım tabirlerinin meslektaşlarını eleştirdiği hatta abartıya kaçtığı kabul edilse bile bir bilim beşerinin yerine geçip belirli bir durumda kullanılacak tabir biçiminin ne olacağını belirlemek yargı mercilerinin misyonu olmamalıdır değerlendirmesi yapıldı
İfade özgürlüğü büyük ölçüde tenkit özgürlüğünün teminat altına alınmasını hedeflemektedir tabirine yer verilen kararda birey ve toplum hayatı için hayati problemlerin tartışılması bağlamında açıklanan tabirlerin sert olmasına ve polemik içermesine daha fazla tolerans gösterilmesi gerektiği ayrıyeten tabir açıklamalara müdahalelerin münasebeti olarak kullanılmaması gerektiği bildirildi
Kararda Karatay’ın şeker yükleme testine ait daha ayrıntılı bilgilerin kitabında yer aldığını belirtmesinin reklam olarak kabul edilmesinin de hekimlere reklam yasağı ile ulaşılmak istenen hedefin ötesine geçtiği bunun ifade özgürlüğü alanının dolaylı olarak daraltılması manasını taşıdığı vurgulandı
Bilim insanlarının ve akademisyenlerin her söylediklerinin mutlak hakikat kabul edilemeyeceği lakin alternatif bakışların herkes için daha hakikat düşünme imkanı yarattığının bir gerçek olduğu belirtilen kararda Başvurucunun anne ve çocuk sıhhati üzere epey kritik ve hassas kabul edilen bir sorunda dahi en güçlü görüşlere bile karşı çıkabilmesi bireyler toplum ve ülke için hayati derecede değerlidir denildi
Anayasa Mahkemesinin kararında mahkemelerin ret kararlarında Karatay’ın açıklamalarının anne ve çocuk sıhhati için oluşturduğu tehdidin somut olarak ortaya konulmadığı müracaata mevzu tabirlerin detaylı formda incelenmesine de ihtimam gösterilmediği belirtildi
Karatay’ın cezalandırılmasının demokratik toplum tertibinin gereklerine uygun olmadığı aktarılan kararda şunlar kaydedildi
Başvurunun bütün şartları göz önünde tutulduğunda müracaatçı hakkında 15 gün müddetle süreksiz olarak meslekten men üzere ağır bir disiplin cezası verilmesi ile Anayasa’nın 26 hususunda muhafaza altında olan tabir özgürlüğüne yapılan müdahalenin daha ağır basan bir toplumsal gereksinime karşılık gelmediği üzere orantılı da olmadığı sonucuna varılmıştır Açıklanan münasebetlerle müracaata husus demokratik toplum sisteminin gereklerine uygun olmayan müdahalenin Anayasa’nın 26 hususunda garanti altına alınan söz özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verilmesi gerekir