Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Hamas’ı terör örgütü olarak değil bir mücahitler kümesi olarak nitelendirmesi, İsrail’i de “savaş hatası işlemekle” itham etmesi Kasım ayında Almanya’ya gerçekleştirmesi planlanan ziyaretini tartışmaya açtı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz liderliğindeki üçlü koalisyonun ortağı Hür Demokrat Parti (FDP) Genel Sekreteri Bijan Djir-Sarai, “Erdoğan’ın İsrail’e yönelik nefret telaffuzları ve terör örgütü Hamas ile dayanışması tahammül edilir üzere değil” ifadelerini kullandı. Alman haber ajansı dpa’ya konuşan Djir-Sarai, Erdoğan’ın tavrını Alman hükümetinin görmezden gelemeyeceğini belirterek bunun sonuçları olması gerektiğini savundu. Bu bağlamda Erdoğan’ın ziyaretinin “oldukça sorunlu” olacağını argüman eden Djir-Sarai, “Bu şartlarda Erdoğan’ın Berlin’de ağırlanması sorgulanmalı” dedi.
Aynı partiden Federal Meclis Savunma Komisyonu Başkanı Marie Agnes Strack-Zimmermann ise farklı görüşte.
Strack-Zimmermann, “Erdoğan’ın açıklamaları ve Ortaçağ’da yaşıyormuşuzcasına insanları bir inanç savaşına çağırması fecî, fakat diyalogda kalınması da çok mühim” dedi. “Ortadoğu’nun bir yangın yerine dönmesinin engellenmesi gerektiğini ve Erdoğan’ın bu noktada bir rol oynayabileceğini söyleyen Strack-Zimmermann, Alman hükümetinin Erdoğan’a tesir etmesi gerektiğini savundu. Ziyaretin zamanlaması konusunda ise kuşkulu olan FDP’li siyasetçi, “Aynı masaya oturulmalı, fakat gerçek zamanlamaya baş yormalı. Şu periyot bu (ziyaret) zor” formunda konuştu.
Almanya, Nazi devrinde 6 milyon Yahudi’nin öldürülmesi (Holokost) sebebiyle İsrail’in güvenliğine ait özel bir sorumluluk taşıyor. Almanya’nın eski Başbakanı Angela Merkel, 2008 yılında İsrail’in güvenliğinin “Hikmet-i Hükümet” (Staatsräson) sayıldığını açıklamıştı.
“Hamas’ın hücumlarını zararsızmış üzere yansıtıyor” eleştirisi
Der Tagesspiegel gazetesine konuşan Sosyal Demokrat Parti (SPD) milletvekili Macit Karahmetoğlu da Erdoğan’ı Hamas-İsrail çatışmasında sivillere yönelik terör hücumlarını “görecelendirmekle” suçlayarak Başbakan Scholz’un “Erdoğan’ın Hamas’ın işlediği hataları zararsızmış üzere gösterme gayretlerinin kabul edilemez olduğunu açık ve net biçimde ortaya koyacağını” söyledi.
İktidardaki üçlü koalisyonun başka ortağı Yeşiller’in Avrupa Parlamentosu Milletvekili Sergey Logadinsky de “Almanya Başbakanı Scholz ve öteki Batılı başkanlar Erdoğan’a Museviler ve İsrail zıddı propaganda yapmaya son vermesi gerektiğini göstermek için ellerinden geleni yapmalı” dedi.
Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik (CDU ve CSU) bloku cephesinden ise en sert açıklama gençlik teşkilatından geldi.
Hristiyan Birlik Gençlik Teşkilatı Başkanı Johannes Winkel, Bild gazetesine verdiği demeçte, “Erdoğan bir İslamcıydı ve hâlâ da o denli. Yıllardır İsrail’e karşı kışkırtıyor, Almanya’da da” dedi. Hamas’ı mücahit olarak nitelemesine atfen de “Almanya’nın kendine biraz hürmeti varsa Erdoğan’ın gezisini iptal etmek için en hakikat vakit. Aksi takdirde ‘Yahudilerin ve İsrail’in güvenliği Almanya’nın Hikmet-i Hükümet (devlet gereği) politikasıdır’ kelamı takvimde günün kelamı olarak kalmaya mahkumdur” diye konuştu.
Yahudiler Merkez Konseyi Başkanı: Erdoğan’ın açıklamalarını kınıyorum
Almanya Yahudiler Merkez Konseyi Başkanı Josef Schuster da Erdoğan’ın ziyaretine ait tartışmalar konusunda DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı.
Erdoğan’ın tavrının “son derece kaygı verici” olduğunu ve açıklamalarını kınadığını belirten Schuster, “Kendisinin telaffuzları, Almanya’daki ortamı da Musevilere karşı kışkırtıyor. Davranışlarının siyasi sonuçları Almanya açısından kendisine çok açık bir biçimde anlatılmalıdır. Bu mevzudaki beklentimi bir görüşmemde Başbakan’a (Olaf Scholz) ilettim” dedi.
Katar Buyruğu ve Ürdün Kralı’ne reaksiyon gelmemişti
Hamas-İsrail ortasında çatışmaların başlamasından bu yana Berlin, evvel Katar Buyruğu Pir Temim bin Hamed Al Sani, ardından de Ürdün Hükümdarı II.Abdullah’ı ağırladı. ABD ve Almanya’nın da kabul ettiği AB’nin terör örgütü listesinde yer alan Hamas’ın siyasi ofisi Katar’da. Ürdün de yıllardır İsrail ile siyasi ve diplomatik krizlere sahne olan bir ülke. Bu iki önderin ziyareti, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ınki kadar Almanya’da tartışmalara neden olmadı.
Almanya Bilim ve Siyaset Vakfı (SWP) uzmanlarından siyaset bilimci Dr. Salim Çevik’e göre bunun nedeni, öbür Arap ülkelerinin başkanlarıyla karşılaştırıldığında Erdoğan’ın çok daha açık ve net biçimde Filistin yanlısı tavır almış olması. Almanya’daki tartışmaları DW Türkçe’ye kıymetlendiren Çelik, “Sadece bununla da kalmadı, Erdoğan direkt Hamas’a sahip çıktı. Daha evvel de Hamas’ı bir terör örgütü olarak görmediğini söylemişti, lakin bu sefer ‘toprakları için savaşan mücahitler’ diyerek çıtayı daha da yükseltti” değerlendirmesini yaptı.
Çevik, bu nedenle öteki Arap başkanlarıyla karşılaştırıldığında Erdoğan’a reaksiyonun çok daha fazla olduğunu tabir etti.
Erdoğan’ın Almanya’yı ziyaret etmesi beklenen tarihlerde Berlin’deki Olimpiyat Stadyumu’nda Almanya-Türkiye futbol ulusal kadrolarının müsabakası da var. Daha evvel farklı kaynaklar Erdoğan ile Almanya Başbakanı Scholz’un maçı birlikte izleyebileceği yorumlarını yaptı. Lakin Alman hükümet kaynakları, Erdoğan’ın ziyaretinin ve mümkün açıklamalarının Almanya’daki toplumsal huzursuzluğu artırmasından telaşlı.
Asıl tasa Erdoğan’ın muhtemel sert eleştirileri
Dr. Salim Çevik, bir başka tedirginliğin de Erdoğan’ın Almanya’nın tavrına yönelik sert tenkitler getirmesi olduğunu düşünüyor. Çelik, “Erdoğan Almanya’ya gelirse Alman siyasetçilerini ve hükümetini bu savaşta aldıkları tavırdan ötürü çok sert biçimde eleştirebilir ki; buna Berlin’in hazırlıklı olması gerek” dedi.
Değerlendirmesinde Batı’nın tavrına kendisi de tenkitler yönelten Çevik, “Erdoğan muhtemelen Almanya’yı memleketler arası hukuk, insan hakları ve demokrasi konusunda iki yüzlü olmakla suçlayacak. Açıkçası Almanya’da İsrail’in bombardımanına verilen açık dayanak ve içeride farklı görüşleri kriminalize eden politik iklim göz önünde bulundurulduğunda Almanya’nın ahlaki ve söylemsel üstünlüğünün büyük oranda zedelendiğini belirtmek mümkün” dedi.
Çevik, Avrupa’da baskın olan tavrın, önümüzdeki yıllarda Erdoğan yahut diğer otokrat başkanların insan hakları ve hukukun üstünlüğü konusunda eleştirilmesi halinde kendilerine geri dönecek bir tenkit olacağını kaydetti.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl ulaşabilirim?