İthal ilaçlar ve yerli ilaçların ithal girdileri sebebiyle kur kaynaklı fiyat değişimlerinden ve global enflasyondan etkilenen ilaç pazarında yıllar içinde yaşanan değişimlere ait son güncelleme temmuz ayında yayımlandı. 17 Ocak 2009 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Eserlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar, temmuz ayının başında yürürlüğe giren düzenlemeyle güncellendi. Sıhhat odaklı araştırmalar yapan ECONiX Araştırma, 2007-2021 yılları ortasında bölümdeki değişimi daha geniş bir perspektifle kıymetlendirmek için Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’nun (TİTCK) halka açık ilaç pazarı müşahede raporlarını inceledi.
ECONiX tarafından yaklaşık 15 yıllık raporların bir ortada incelenmesiyle hazırlanan araştırmada en çarpıcı sonuç, geçtiğimiz 15 yılda elden satılan ilaçların satış hacminde görülen yüzde 80’lik artış oldu. Öteki bir deyişle cepten yapılan ilaç harcamaları 15 yıl içinde yüzde 80 arttı. Böylelikle vatandaş her 4 ilaçtan 1`ini cebinden ödemek zorunda kaldı. Ayrıyeten 15 yıl içinde ilaçların satış hacmindeki artışın 1,5 kat olduğu ve 2021 yılı hacminin 2,4 milyar kutuya ulaştığı tespit edildi.
KUTU BAŞINA İLAÇ FİYATINDA 3 KAT ARTIŞ GÖRÜLDÜ
İlaç, tıbbi aygıt, klasik bitkisel, dayanak ve ileri tedavi tıbbi eserleri ile kozmetik eserler için düzenleyici, denetleyici, yönlendirici bir kurum olan TİTCK tarafından yayımlanan halka açık pazar raporlarının incelenmesiyle oluşturulan çalışma, 2007-2021 yılları ortasında ilaçların kutu başına fiyatının 3 kat arttığını da gösterdi. Bu artışla bir kutu ilacın ortalama fiyatı 26,72 TL’ye ulaşırken ilaçların satış kıymetinde 5 kat artış yaşandığı tespit edildi.
2021 yılının geneline bakıldığında, ilaçların toplam satış pahasının 64,85 milyar TL’ye ulaştığı görüldü. 2013 ve 2014 yılları ortasında ilaçların satış kıymetinde düşüş görülse de raporun kapsadığı periyotlarda yükseliş olduğu ve bu artışın 2017 prestijiyle hızlandığı gözlemlendi. Öte yandan ortalama yıllık euro kuru ve satış pahasında düşüş yaşanan 2010-2012 yılları ortasında ilaçların ortalama kutu başına fiyatlarında azalmanın görülmesi, ilaç fiyatları ve kur değişimleri ortasındaki ilgiyi ortaya koydu.
YERLİ ÜRETİM BİYOTEKNOLOJİK İLAÇLARIN SATIŞ KIYMETİ 14 KAT ARTTI
Üretim süreçlerinde kritik süreçler sonucu elde edilen, canlı hücrelerden üretilen, bütünüyle karakterize edilemeyen ve gen tedavisi üzere yollarda kullanılan biyoteknolojik ilaçların satış bedelindeki artış ise 14 kat olarak hesaplandı. Geçtiğimiz 15 yılda 4 kat daha fazla satışı yapılan biyoteknolojik ilaçların satış hacmi 2021’de 38,22 milyon kutuya ulaştı. Biyoteknolojik ilaçların kutu başına ortalama fiyatı ise 3 kat arttı ve 2021 yılı içinde 300 TL bandını aştı.
Biyoteknolojik ilaçların patent müddetlerinin dolmaya başlamasıyla, kendilerine has üretim teknolojileriyle üretilen biyobenzer ilaçların satış bedeli ise 2021 yılında 11,53 milyar TL’ye yükseldi. Estonya, Tunus ve Türkiye ofisleriyle faaliyet gösteren ECONiX Araştırma tarafından hazırlanan raporda, jenerik ve biyoteknolojik ilaçların imal-ithal oranlarına da yer verildi. Bu kapsamda kutu satış hacmi açısından kelam konusu dönemde ithal ilaçların imal ilaçlara nazaran oranının yüzde 8 azaldığı tespit edildi.