İşte 27 Mayıs 1960 darbesinin subayları!
Özgür BAYRAK / Haber7 –Türkiye’nin demokrasi tarihindeki en kara lekelerden bir tanesi olan 27 Mayıs 1960 darbesi, ortadan 62 yıl geçmesine karşın hafızalardan silinmedi. Adnan Menderes ve arkadaşlarını idama götüren bu süreçte Türkiye’nin geleceğine ‘darbe’ vuruldu
Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Şiddetli ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi. Birinci darbenin yıllarca süren büyük ekonomik ve siyasi bedelleri oldu.
RADYODAN GELEN BİR ANONS
Demokrasiye birinci darbe, 27 Mayıs 1960 sabahı radyodan gelen bir anonsla duyuruldu. Bu anonsla birlikte gelen darbenin, demokratik siyasi kültüre, iktisada, toplumsal kutuplaşmaya kadar çok boyutlu tesirleri oldu.
DARBENİN KRONOLOJİSİ
1950 – 14 Mayıs’taki seçimlerde Demokrat Parti (DP), %53 oy ve 416 milletvekili ile iktidara geldi. Adanan Menderes Başbakan oldu. Haziran’da CHP’nin 1932’de çıkardığı ‘Türkçe ezan düzenlemesi’ kaldırıldı.
1954 – 2 Mayıs’ta yapılan seçimlerde DP, %58,4 oy ile Türkiye Cumhurtiyeti’nin en yüksek oyunu alarak iktidarda kalmayı başardı.
6-7 EYLÜL OLAYLAR
1955- Selanik’te Atatürk’ün doğduğu konutun bombalandığına dair haberin akabinde Ankara, İstanbul ve İzmir’de halkın sokağa dökülmesiyle “6-7 Eylül Olayları” yaşandı.
9 SUBAY OLAYI
1957- DP, tekrar iktidara geldi. Seçimlerin akabinde yaşanan “9 Subay Olayı”, ordu içinde bir küme subayın hükümete komplo hazırlamak kabahatinden yargılanmaları halinde gerçekleşti.
1959- Muhalefet partisi CHP’nin Genel Lideri İsmet İnönü’nün birtakım yurt seyahatlerinin engellendiği ve taarruza uğradı tezleri ortaya atıldı.
ÜNİVERSTİE ÖĞRENCİLERİNİN ŞOVLARI
1960- Üniversite öğrenciler, hükümet aleyhine şovlara başladı. İstanbul Beyazıt Meydanı’ndaki aksiyonlar sırasında öğrenci Turan Emeksiz, seken bir kurşunun başına isabet etmesi sonucu hayatını kaybetti.
Yaşananlar nedeniyle İstanbul ve Ankara’da sıkıyönetim ilan edildi.
DEMOKRASİYE VURULAN DARBE
27 MAYIS
38 kişilik Ulusal Birlik Komitesi, “DP’nin ülkeyi gittikçe bir baskı rejimine ve kardeş arbedesine götürdüğü” münasebetlerini ileri sürerek idareye el koydu.
Ulusal Birlik Komitesi, Anayasa ve TBMM’yi feshetti, siyasi faaliyetleri askıya aldı.
YASSIADA’DAKİ YARGILAMA VE İDAMLAR
14 Ekim 1960’ta başladı 15 Eylül 1961’de karara bağlandı. 592 sanıktan 288’i için idam istendi. 15 sanık idam cezasına çarptırıldı. 31 sanık hakkında müebbet mahpus cezası verildi. 92 bireye 20 yıl ile 6 yıl ortasında ağır mahpus, 94 şahsa 5 yıl ağır mahpus cezası verildi.
Celal Bayar’ın idam cezası, yaş haddi nedeniyle ömür uzunluğu mahpusa çevrildi.
16 Eylül 1961’de Fatih Rüştü Kuvvetli ve Hasan Polatkan
17 Eylül 1961’de Adnan Menderes idam edildi.
2020- Marmara’daki Yassıada, “Demokrasi ve Özgürlükler Adası” ismiyle açıldı.
ADNAN MENDERES’İ İDAMA GÖTÜREN PALAVRA: 12 UÇAK DOLUSU ALTIN
27 Mayıs darbesi sonrasında, Başbakan Adnan Menderes’i idama götürmek için bilhassa medya üzerinden sayısız palavra ortaya atılmıştı. Onlardan en çok dikkat çekeni, 12 uçak dolusu altın. Dağıtılan bir bildiride Menderes ve Bayar’ın ‘yakalandığı’ açıklanmış, matbaası olan herkesten bu haberi yayması istenmişti. O bildiri şöyle:
Eskişehir Örf Yönetim Kumandanlığı Bildirisi
Ankara’da bütün hükümet erkanı ve Demokrat Parti liderleri yabancı memlekete kaçarken yakalanmışlardır.
Beraberlerinde 12 uçak dolusu altın mücevherat ve parayı kaçırmakta iken yakalandılar.
Sabık Başbakan Adnan Menderes ve sabık Reisicumhur Celal Bayar askeri kumandanlık tarafından tevfik edilmiştir.
Eskişehir’de matbaası olan herkes bu havadisi basın yayınlamalıdır.
Eskişehir Örfi Yönetim Kumandanı Tuğgeneral Bedil Kireçtepe.