Marmaris’te 21 Haziran’da başlayan orman yangını, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’nin açıklamasına nazaran dün denetim altına alındı. 4 bin 500 hektar ormanlık alanın kül olduğu yangın nedeniyle geçen yıl meydana gelen yangınlarından ders çıkarılmadığı, yangın söndürmede çalışacak işçi alımlarının gereğince yapılmadığı, gerekli ek bütçenin ayrılmadığı, hatta bu bütçenin geçen yıllara nazaran azaltıldığı istikametinde tenkitler yapıldı.
İstanbul Üniversitesi Orman Botaniği Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ünal Akkemik ve Bartın Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdoğan Atmış, Marmaris yangınını kıymetlendirdi.
ERDOĞAN ATMIŞ: UÇAK, HELİKOPTER, ÇOK KISA MÜDDETTE MÜDAHALE ETMEK İÇİN İŞE YARAR
Erdoğan Atmış, şöyle konuştu:
“Hala daha biz, uçak, helikopter ekseninde tartışıyoruz. Her sene tıpkı tartışmayı yapmaktan bıkmadık mı? ‘Uçak var mıymış, yok muymuş?’ Bundan evvel bizim tartışmamız gereken öbür şeyler var. Uçak, helikopter, yangın başladığında çok kısa müddette oraya müdahale etmek için işe fayda.
Ama yangın bu kadar genişledikten sonra o yangını söndürmek o kadar kolay bir şey değil. O vakit bizim, gerçek manada Türkiye’deki orman yangınlarıyla çabayı tartışmamız lazım.
“7 BİN HEKTARIN YARISI KADAR ORMANI YALNIZCA BİR YANGINDA BİZ TÜKETTİK”
Biz, 2020 yılında 21 bin hektar ormanımızı kaybettik. 2021 yılında, orman yangınında 140 bin hektar ormanımızı kaybettik. Halbuki 2020’den evvel her yıl ortalama 7 bin hektar orman yanıyordu. İzafî olarak orman yangınlarına karşı daha başarılıydık ve bu kadar büyük yangınlar görmüyorduk.
Neden 2020’den sonra büyük yangınlar görmeye başladık? 2022’ye bakalım. Yalnızca 4 gün içerisinde 3 bin 500 hektardan fazla orman yandı. Bu ne demek; daha evvelki yıllarda yılda yanan 7 bin hektarın yarısı kadar ormanı yalnızca bir yangında biz tükettik.
Üstelik mega yangınlar döneminde değil. 15 Temmuz’dan sonra biz bu türlü yangınları bekliyoruz. Zira ortam kuruyor, büyük bir nem açığı var.
“ŞU AN 2018’DEN DAHA DÜŞÜK BİR BÜTÇE AYRILDI”
Marmaris yangını, 21 Haziran’da, daha ortalık kurumamışken, nem açığı oluşmamışken çıkmış. Buna karşın yangına karşı çok laubali davranılmış. Birinci gün Tarım ve Orman Bakanı’nın açıklaması, ‘Bu yangın bizi endişelendirmiyor’ biçimindeydi. İkinci gün, ‘Yangını denetim ettik’ halindeydi. Ondan sonra akşam, ‘Yangın denetim edildi de edilmedi de’ biçiminde bir açıklaması oldu. Bu türlü gayri önemli açıklamalarla yangınla uğraş edilmez.
Yangınlarla çaba, bütçeye dayanır. Lakin 2018 ekonomik krizinden sonra yangınla gayrette bütçe kısıtlanmıştır. Şu anda 2018’den daha düşük bir bütçe ayrılmıştır.
Yangınların bu kadar yayılmasının nedeni, bizim ormanları paramparça etmemizdir. Güç santralleri, madenler, oteller; bunları inşa etmiş olmamızdır. Bunların hepsi, ormanlardaki insan etkileşimlerini artırmıştır, yangın riskini artırmıştır.
Bizim gerçek manada ormancılık siyasetlerini hayata geçirmemiz, yangınla uğraşta daha yetişmiş ve bilgili takımlarla parti ayrımı yapmadan uğraş etmemiz gerekiyor. Lütfen bırakın helikopter uçak tartışmasını, gerçek tartışmalara gelelim artık.”
ÜNAL AKKEMİK: YANGINA BU YIL DA HAZIRLIKLI DEĞİLİZ
Ünal Akkemik ise şunları söyledi:
“Marmaris’te yaklaşık 3 bin 500 hektarlık orman alanının kaybıyla sonuçlanan orman yangını, bu yaz aylarının ne kadar sıkıntı geçeceğinin bir göstergesi. Haziranda başlayan bu yangının büyüklüğü, temmuz ve ağustos aylarında daha büyük bir orman yangının olabileceği işareti üzere görünmekte.
Geçtiğimiz sene 160 bin hektara yakın alan yanmıştı. O yangınlardan sonra bir düzgünleşme var mı ya da ne kadar güzelleşme var, bunlar bir tartışma haline geldi.
1 Mayıs itibariyle yangına hazırlık çalışmalarının tamamlanması gerekirken emekçi alımlarının devam etiğini, aslında 10 emekçi talep edilirken 5 bin çalışanın alınacağını, bunun da bir kısmının alındığını, bir kısmının da alımının devam ettiğini görüyoruz.
Bütün bu göstergeler, aslında yangına hazırlıklı olmadığımızın ve geçen yıl yangından ders almadığımızın bir göstergesi. Biz biliyoruz ki bütün orman teşkilatı ve eğitimlerinin, 1 Mayıs itibariyle bu sürecin tamamlanması gerekiyordu. Hasebiyle yangına bu yıl da hazırlıklı değiliz. Bu hazırlık süreci tamamlanacağı vakte kadar umarım büyük yangınlar çıkmaz.
Orman yangınlarıyla ilgili öteki kıymetli bir sorun da şu. 10 yıl öncesinde orman yangınları yalnızca Orman Genel Müdürlüğü’nün bir sorunu üzereydi. Yalnızca kırsal alanlarda, ormanlık alanlarda yangınlar çıkıyordu.
Ama son yıllarda rastgele bir yangına baktığımız vakit, bir kentle, bir tesisle çabucak iç içe. Ormana o kadar fazla müdahale var ki kentler büyüdü.
Özellikle Akdeniz havzasındaki kentler çok büyüdü, alanı genişledi ve bununla bir arada maden ocakları, güç nakil çizgileri, RES’ler, bir sürü tesis orman içine yapılmaya başladı.
Dolayısıyla artık orman yangınları, artık Orman teşkilatının değil birebir vakitte o bölgenin bütün sorunu haline gelmeye başladı.
“YANGIN UYUM MERKEZİ KURULABİLİR”
Özellikle yangına hassas olan İzmir, Muğla, Antalya ve Adana Orman Bölge Müdürlüklerinin uyumunda birer tane yangın uyum merkezi kurulabilir ve bu yangın uyum merkezlerinde büyükşehir belediye liderleri, itfaiye müdürleri, orman bölge müdürlüğünün yangın şube müdürleri ve kaymakamlıklar, muhtarlıklar misyon alabilir.
Böylece yangın uyum merkezinde hem yangın öncesi eğitim faaliyetleri ve tedbirler hem de yangın esnası ve sonrasında uyum faaliyetleri aktif bir formda yürütülebilir.
Eğer bu halde olmazsa bu Marmaris gibisi yangınları önümüzdeki devir çok fazla yaşarız.”