TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda cemevlerinin elektrik ve su faturalarının devlet tarafından ödenmesini de içeren, “Vergi Yordamı Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin görüşmeleri yapıldı. Kurulda AKP’li milletvekillerinin imzasını taşıyan torba yasa teklifi görüşülerek kabul edildi.
AKP ile CHP ve HDP ortasında sık sık tartışmaların yaşandığı görüşmelerde, CHP ve HDP’li kurul üyeleri, cemevleri ile ilgili hususların teklif metninden çıkarılarak, başka bir müstakil düzenleme olarak gelmesini önerirken, teklifin birtakım unsurlarının Anayasa’ya ters olduğunu lisana getirdiler.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, cemevleri ile ilgili düzenlemelerin torba teklif ile getirilmesine reaksiyon gösterdi. Bunun üzerine AKP Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, “Alevilerden sana ne? Aleviler Müslüman, sen Hıristiyansın” dedi. Öztürk daha sonra bu kelamının amacını aştığını lisana getirdi.
HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan, cemevleri ile ilgili düzenlemelere tenkit getirerek, “Alevilerin sorunu ne elektrik, ne su, ne de öteki bir sıkıntı. Alevilerin temel sorunu, bir sefer cemevlerinin ibadethane statüsüne taşınması ve aslında Alevilerin bir inanç olarak eşit vatandaşlık haklarından faydalanabiliyor olmaları” dedi.
Alevi derneklerinden eleştiri
Komisyon toplantısına katılan Alevi Bektaşi Federasyonu Lideri Mustafa Aslan, 35 yıldır hem Avrupa’da hem de Türkiye’de sıkıntılarını lisana getirdiklerini belirterek, 2009 ve 2010 yıllarında yapılan Alevi Çalıştay sürecini hatırlattı. Aslan, iktidar ve muhalefet ortasında yapılan “Alevi tartışmasına” vurgu yaparak, “Bir inanç topluluğunun kendi talebi var, o talebin yasalar çerçevesinde düzenlemeler getirmek yani vatandaşın talebini yasal teminat altına alarak bu süreçte bir adım atmasını talep ediyorduk. Lakin bu salonda yeniden gördük; bizim dışımızda, bizim inancımızı tanım etmeye hatta ne olduğumuzu dahi söylemeye çalışan sayın vekiller oldu” dedi.
“Cemevleri ibadethane olarak tanınsın”
Aslan, Alevilerin talebini komitede lisana getirerek, “İbadethanemiz olan cemevinin ibadethane statüsü kazanılmadığı sürece, cemevinin ibadethane olarak yasal düzenleme getirilmediği sürece bu teklifin Alevi toplumu için kırıcı, incitici bir olay olduğunu söylemeye çalışıyoruz. Cemevlerinin tıpkı cami üzere, kilise üzere, havra üzere, başka ibadethaneler üzere tanımlanmasını ve yasal teminat altına alınmasını talep ediyoruz. O yüzden bu teklifin komiteden çekilmesini talep ediyoruz” sözlerini kullandı.
Alevi Vakıflar Federasyonu Genel Lideri Haydar Baki Doğan da, 2016 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) cemevleri ile ilgili verdiği kararı hatırlatarak, “Büyük Daire’nin vermiş olduğu karar, burada diyor ki, ‘Cemevleri Alevilerin ibadethanesidir.’ Çok açık ve net bir halde orada verilmiş. Hasebiyle, cemevlerinin talepleri elektrik parası yahut su parası değil” değerlendirmesinde bulundu.
Alevi Federasyonu Genel Lideri Celal Fırat, “Cemevlerinin ibadethane olmasını istek ediyoruz. Alevilerin talebi bizim tek istediğimiz, cemevlerinin ibadethane olması. Gelin ele ele verin bu sıkıntıyı çözülmesini yardımcı olun” dedi.
Düzenlemelerde neler var?
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ender Alpaslan, cemevleri ile ilgili düzenlemeler hakkında konuştu. Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığından bahseden Bakan Yardımcısı Alpaslan, “TİKA üzere, Yurtdışı Türkler üzere, Strateji Başkanlığı üzere genel müdür statüsünde bir başkanlık olacak. Bu başkanlığın içeresinde kendi çalışanı takımları olacak” açıklamasında bulundu.
Teklifle, cemevlerine yönelik yeni düzenlemer öngörülüyor. Bu çerçevede; imar planlarının tanziminde, planlanan beldenin ve bölgenin kuralları ile mümkün muhtaçlıkları göz önünde tutularak gerekli cemevi yerleri ayrılacak. Vilayet ve ilçelerde mülki yönetim amirinin müsaadesi alınmak ve imar mevzuatına uygun olmak kaidesiyle cemevi yapılabilecek. Cemevi yeri imar mevzuatına ters olarak diğer amaçlara tahsis edilemeyecek. Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve büyükşehir ilçe belediyeleri gerektiğinde, Alevi-Bektaşi kültürü ve erkan hizmetlerinin yürütüldüğü cemevlerinin üretim, bakım ve tamirini gerçekleştirebilecek, materyal dayanağı sağlayabilecek. Vilayet özel yönetimleri, vilayet sonları içinde mabetler, kültür ve tabiat varlıkları, tarihi doku ve kent tarihi bakımından değer taşıyan yerler ile cemevlerinin üretim, bakım ve tamiratını gerçekleştirebilecek.
Cemevlerinin elektrik ve su faturaları devlet tarafından ödenecek. Buna nazaran; belediye ve bağlı kuruluşlar tarafından verilen indirimli yahut fiyatsız içme ve kullanma suyu imkanı, cemevlerine de tanınacak. Cemevlerinin aydınlatma sarfiyatları Kültür ve Turizm Bakanlığınca karşılanacak.
DHA/TY,ET
