Anayasa Mahkemesi (AYM), Mersin’de 8 yaşındaki çocuğun polis merkezinde darp edilmesini “eziyet” olarak nitelendirerek ihlal kararı verdi. Mağdur çocuğa 100 bin TL manevi tazminat verilmesine hükmeden AYM, sanık polisin 1 yıl 10 ay 15 gün mahpus cezasına çarptırılarak kararın açıklanmasının geri bırakılmasının misal kamu görevlilerini cesaretlendirebileceği ihtarında bulundu. Mahkeme, bu nedenle polis hakkındaki davanın tekrar görülmesine karar verdi.
Davaya husus olan olay, Mersin’de 2015 yılında yaşandı.
Dava evrakında neler var?
Dosyada yer alan bilgilere nazaran Mersin Vilayet Emniyet Müdürlüğü, 2005 yılında ilköğretim çağındaki çocukların bilgisayar ve internet ihtiyaçlarını karşılamak ve ödevlerimi yapmalarını sağlamak için Siteler Polis Merkezi’ndeki bilgisayar ve çalışma salonlarını tahsis etti. 11 Eylül 2013 tarihinde ders çalışmak için polis merkezine gelen 2005 doğumlu D.Ö. ise teze nazaran bir çocukla hengame etti. Bu sırada karakoldaki polis memurlarından O.D. yanına geldiği D.Ö’yi tekme atarak darp etti. Çocuk ise polise küfür ederek karşılık verdi.
İddianameye nazaran, polis O.D, kovalamaca sonucunda yakaladığı D.Ö’yü darp etmeyi sürdürdü. Ortaya bir polis memurunun girmesine karşın D.Ö’yü grup otosuna bindiren polis, burada da çocuğa darp etmeye devam etti. Çocuk daha sonra polis merkezinin mutfak kısmına götürülerek eli yüzü yıkandı. Yüzüne burada buz tutuldu. Öfkesi dinmeyen O.D. mutfağa gelerek ağlayan çocuğa tekrar darp etti. Daha sonra bir zırhlı aracın içerisinde mağdur D.Ö’yü koyarak bilmediği bir yere götüren O.D. çocuğu araç içerisinde yaklaşık 2 saat bekletti. Daha sonra tekrar polis merkezine getirdi.
Çocuğun arkadaşının haber vermesi üzerine anne K.Ö. da karakola gelerek oğlunu almak istedi. Fakat polis O.D.’nin anneye de hakaret ettiği iddianameye yansıdı. Mutfakta çocuğunun bedeninde darp izleri gören anne K.Ö.’ye oğlu teslim edilmedi. İddianameye nazaran bunun üzerine anne konuta dönerken çocuk iki saat sonra meskenine gönderildi. Savcılığa cürüm duyurusunda bulunan anne K.Ö, çocuğun konuta geldikten sonra ateş, kusma ve baş ağrısı şikâyetleri olduğunu, bu nedenle oğlunun 10 gün hastanede yattığını bildirdi.
Soruşturma başlatan Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi üzerine Mersin Çocuk Hastalıkları Hastanesi’nden alınan isimli muayene raporu da darp izlerini teyit etti. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi İsimli Tıp Ana Bilim Kolu Başkanlığı’nın hazırladığı raporda, çocukta “fiziksel istismar olayına bağlı kronik travma sonrası gerilim bozukluğu geliştiği ve ruh sıhhatinin bozulduğu, fizikî yaraların ise kolay tıbbi müdahaleyle giderilemeyeceği” bildirildi.
Kamera imgeleri silinmiş
Savcı nezaretinde yapılan keşif sırasında çocuk, kendisinin darp edildiği “Çay Ocağı” yazan odayı gösterdi. Kamera imajlarını araştıran savcı, kayıtların silindiğini tespit etti. Savcının gözaltına aldırdığı polis O.D’nin tutuklanması istemi ise Mersin 9. Sulh Ceza Hâkimliği tarafından reddedildi. Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı, soruşturma sonucunda polis O.D. hakkında azap kabahatinden, olayı gören lakin tutanak hazırlamayan 3 polis hakkında ise kamu görevlisinin hatası bildirmemesinden dava açtı.
Ancak Mersin 1. Ağır Ceza Mahkemesi, yapılan yargılama sonucunda sanık O.D’ye azap hatasından değil, taammüden yaralama kabahatinden 1 yıl 10 ay 15 gün mahpus cezası vererek kararın açıklanmasının geri bırakılmasına hükmetti. Mahkeme, başka üç polisi ise kamu görevlisinin hatası bildirmemesi hatasından 7 ay 15 gün mahpusla cezalandırdı, yeniden HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) kararı verildi. Kararın katılaşması üzerine D.Ö’nün ailesi davayı AYM’ye taşıdı.
AYM kararının münasebeti ne?
AYM de yaptığı kıymetlendirme sonucunda mağdur çocuğaun anayasada teminat altına alınan eziyet yasağının maddi ve yol boyutunun ihlal edildiğine hükmetti. Kararın bir örneğinin eziyet yasağı ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yine yargılama yapılmak üzere mahkemeye gönderilmesine hükmeden AYM, mağdur çocuk D.Ö’ye net 100 bin TL manevi tazminat da ödenmesini kararlaştırdı.
Kararın münasebetinde, sanık hakkında HAGB kararı verilmesine ait “Maruz kaldığı berbat muamele nedeniyle müracaatçı açısından giderim sağlanabilecek caydırıcı bir yaptırıma hükmedilmediği anlaşılmıştır. Bu durumda müracaatçının mağdur sıfatının ortadan kalktığından bahsedilmeyecektir” denildi.
Kötü muamele faili O.D’ye verilen HAGB kararının deneme mühleti içinde hata işlememesi halinde bu cezanın vaki olmamış sayılarak isimli ve memuriyet siciline yansımayacağı belirtilen kararda, “Verilen bu karar cezanın infazının ertelenmesinden daha güçlü bir tesire sahiptir ve sanığın cezadan muaf tutulması ile sonuçlanmaktadır. Ulaşılan bu sonucunda bu cins olaylara karışan kamu görevlilerine müsamaha ile yaklaşıldığı izlemini uyandırdığı ve bu çeşit fiillere eğilimi olan vazifelileri cesaretlendirebileceği üzere bireylerin bu kapsamda devlete ve adalet sistemlerine olan itimatlarını de zedeleyeceği açıktır” değerlendirmesi yapıldı.
AYM: Tutuklama kaide değil
Ancak AYM, mağdurun polisin tutuklanmamasına yönelik tenkide karşılık berbat muamele soruşturmalarında faillerin tutuklanmalarını mecburî kılan bir düzenleme bulunmadığını savundu. Tutuksuz yargılamanın şahit beyanlarına etki ettiği savını varsayımdan öteye taşıyan bir olgu ortaya konulmadığı öne sürülen kararda, “Ceza yargılamasındaki müdafaa önlemlerinden olan tutuklamanın tesirli soruşturma yükümlülüğüyle direkt bir irtibatı bulunmamaktadır” denildi.
Kararda, insan hakları bağlamında berbat muamele oluşturduğu kabul edilen aksiyonun ceza hukukunda hangi kabahati oluşturduğunun AYM’nin direkt ilgi alanına da girmediği savunuldu.