Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Avrupa Birliği’nin (AB) işlerliğinin güçlendirilmesi için ıslahat planlarının masaya yatırıldığı, AB ülkelerinin yanı sıra ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu üyelik sürecindeki 10 ülkenin de temsil edildiği toplantıya konut sahipliği yaptı. AB Dönem Başkanı İspanya ile koordinasyon içinde yapıldığı vurgulanan “Daha büyük ve daha güçlü bir Avrupa” başlıklı toplantıya Almanya’nın ıslahat teklifleri damgasını vurdu.
Alman Dışişleri Bakanlığında düzenlenen ve Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da katıldığı toplantının açılışında konuşan Baerbock, “Şu an Avrupa’yı ilgilendiren en değerli soru, AB’yi güçlendirip güçlendirmeyeceğimiz değil, bunu nasıl yapacağımızdır. AB üyelerinin sayısı neredeyse üçte bir oranında artacaksa Birliğimizin, temelden çatıya, güçlü bir yapıya muhtaçlığı var” dedi.
AB genişlemesinin, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısının jeopolitik sonucu olduğunu, Avrupa’da gri bölgeler oluşmasına mahal verilemeyeceğini belirten Baerbock, genişlemenin AB için jeopolitik bir fırsat olduğunu söyledi.
Yeni üyelerin kabulü öncesinde AB’nin işlerliğinin artırılmasının değerine vurgu yapan Baerbock, aksi takdirde “36 ya da daha da fazla üyeli bir AB’de iç blokaj riskinin üstünden gelinemeyeceğini” kaydetti.
Üyelik öncesi avantajlar
AB genişleme sürecinde ülkelerin aday olmadan evvel AB’nin avantajlarından yararlanması gerektiğine vurgu yapan Baerbock, devlet ve hükümet liderlerinden oluşan AB Kurul toplantılarına gözlemci olarak iştirak üzere imkanlar sağlanarak aday ülkelerin evreli olarak AB’ye entegre edilebileceğini kaydetti.
Üye sayısıyla birlikte AB Parlamentosu ve AB Kurulunun da daha fazla büyüyemeyeceğini belirten Baerbock, AB’nin icra organı olan Komite’nin vazife alanlarının üye devletler ortasında dağıtılabileceğini ve yetki alanlarının üye devletlerce ortaklaşa yönetilebileceğini söyledi.
AB dış siyasetinde yetki alanlarının uzun vadede daha açık bir halde belirlenmesi gerektiğine de işaret eden Baerbock, “Yabancı muhataplarımız AB Kurulu Liderini mı Dış Siyaset Yüksek Temsilcisini mi yoksa AB Kurulu Liderini mı davet edeceklerini bilmiyorsa bunun bir faydası olabilir mi?” sorusunu yöneltti.
Kararlarda “nitelikli çoğunluk” önerisi
Almanya’nın ıslahat teklifleri ortasında, oybirliği unsuru nedeniyle çeşitli karar süreçlerinde yaşanan tıkanıklarının giderilmesi de yer aldı. AB’de mali işlerden dış siyasete kararların daha büyük bir kısmının nitelikli çoğunlukla alınabilmesi gerektiğini belirten Baerbock, 10 AB ülkesiyle birlikte, “daha küçük üyelerin haklı kaygılarını giderecek araç ve uzlaşılar üzerinde çalıştıklarını” belirtti.
AB’nin iç işleyişiyle ilgili ıslahatlar için bir takvim oluşturulması gerektiğini belirten Baerbock, bu hususta 2024’ün birinci yarısında Belçika’nın AB Devir Başkanlığı devrinde somut bir yol haritasının ortaya çıkmasını umduğunu söyledi. Alman Bakan, reform sürecinin zor olacağının şuurunda olduğunu lakin mümkün olduğunca Avrupa Parlamentosunun 2024-2029 yasama periyodunda sonuçlar alınması gerektiğini belirtti.
AB’nin fakat Birlik’in temel kıymetlerinden taviz vermediği takdirde işlerliğini koruyabileceğini kaydeden Baerbock, “Hukukun üstünlüğü ve demokrasi her vakit Birliğimizin güçlü temeli olmaya devam edecek. Bu nedenle AB kaynaklarından ödemelerin hukukun üstünlüğü standartlarına ahenk şartına daha güçlü bir biçimde bağlanması gerek” dedi.
Ukrayna ve Moldova vurgusu
Ukrayna ve Moldova Cumhuriyeti’nin yanı sıra Batı Balkan ülkelerinin AB’ye üye olmasının ehemmiyetine işaret eden Baerbock, bilhassa Ukrayna ve Moldava’ya vurgu yaparak “Avrupa’nın kalbi Kiev’de atıyor. AB devlet ve hükümet liderlerinin Ukrayna’ya Aralık ayındaki tepe toplantısında bu istikamette bir sinyal vereceklerine inanıyorum. Birebiri Moldova için de geçerli” diye konuştu.
Şu an AB üyeliği için resmi aday statüsüne sahip ülkeler Türkiye’nin yanı sıra Ukrayna, Moldova, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Gürcistan da 2022’de tam üyelik için resmen müracaatta bulunmuş ve AB Komitesi’nin Gürcistan’ın üyeliği için verdiği tavsiye kararı AB önderlerince benimsenmişti. Lakin Gürcistan’ın resmi üye adayı statüsüne sahip olabilmesi için kimi ıslahatları yerine getirmesi ve ıslahat sürecinin Komite tarafından izlenmesi karara bağlanmıştı. Kosova da birebir formda “potansiyel aday ülke” statüsünde bulunuyor.
Baerbock ile Fidan Ortadoğu’yu görüştü
Toplantı sırasında resmi üye adayı olan Türkiye ile ilgili bir ileti verilmezken toplantı öncesinde Baerbock’un Hakan Fidan ile yaptığı görüşmeye Ortadoğu konusunun damga vurması dikkat çekti. Alman Dışişleri Bakanlığından görüşmeyle ilgili yapılan paylaşımda “Bugün Avrupa Berlin’de konuk fakat kriz diplomasisi devam ediyor. Hamas’ın terör akınları ve Gazze’deki sivil halkın feci insanî durumu, Baerbock’un Türk mevkidaşı ile görüşmesinin odak noktasını oluşturdu” sözleri kullanıldı.
Hakan Fidan, Berlin’de Ukraynalı mevkidaşı Dmitro Kuleba ile de bir görüşme gerçekleştirdi.
DW/BK,TY
