Koç Üniversitesi ve TÜSİAD paydaşlığıyla oluşturulan Ekonomik Araştırma Forumu (EAF) tarafından “Enflasyon Artarken Neo-Fisher Yaklaşım Ne Diyor” başlıklı seminer düzenlendi.
İnternet üzerinden yapılan seminerin açılış konuşmasını yapan TÜSİAD İdare Heyeti Lideri Orhan Turan, kısa müddet içerisinde küresel iktisadın değerli şoklara maruz kaldığını söz etti. Pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşına dikkat çeken Turan, “Her ne kadar Kovid krizinin tesirleri yerini değerli bir küresel toparlanmaya bırakmış olsa da hem tedarik zincirlerinde değişime hem de yüksek enflasyonun yarattığı yeni bir gayret sürecine girmiş durumdayız. Bunlarla birlikte iklim değişikliğini ve savaşın besin ve su güvenliği üzerindeki artan tehdidiyle karşı karşıyayız. Hasebiyle global iktisadın maruz kaldığı mücadeleci süreç bugün hesapladığımızda çok daha uzun sürebilir” değerlendirmesinde bulundu.
“GLOBAL PARA SİYASETİNDE DEĞERLİ DEĞİŞİM GÖRÜYORUZ”
2008 küresel finans krizinin akabinde ve koronavirüs salgınıyla birlikte büyük kapanmayla devam eden süreçte dünya iktisadının muazzam bir likidite enjeksiyonuna ve düşük faiz ortamına maruz kaldığını kaydeden Turan, “Bu siyaset uygulamaları bu kriz periyotlarının daha az hasarla atlatılmasında değerli rol oynadı. Bugün geldiğimiz noktada ise yüksek global enflasyon ve bilhassa küresel para siyasetinde değerli bir değişim görüyoruz. Geride bıraktığımız 14 yıllık vadedeki genişlemeci küresel para siyaseti devri kapanıyor” dedi.
“BİLANÇO KÜÇÜLTME ADIMLARI DEVAM EDECEK”
Büyük Merkez Bankaları’nın Fed öncülüğünde düşük büyüme kıymetine bile olsa enflasyon ile çaba edeceklerini hem alınan tedbirlerle hem de verilen bildirilerle açıkça ortaya koyduğunu vurgulayan Turan, “Gelişmekte olan ülkeler ise Fed’in şahinleşen duruşuna paralel olarak geçtiğimiz yılın ortasında yaşadıkları faiz artırım süreçlerine devam etmekteler. Önümüzdeki periyotta de Fed başta olmak üzere majör merkez bankalarının faiz artışları ve bilanço küçültme adımları devam edecek” dedi.
“TÜRKİYE BU DEVİRDE FARKLI BİR SİYASET TERCİHİ ORTAYA KOYDU”
Global iktisatta bol para periyodunun azaldığını ve finansman şartlarının geçmişe kıyasla daha güç olacağı bir periyoda girildiği tespitinde bulunan Turan, “Türkiye bu devirde akranlarının bilakis farklı bir siyaset tercihi ortaya koydu. Dünyada akran ülkelere baktığımızda hem en yüksek enflasyona hem de son derece yüksek risk primine sahip ülke pozisyonundayız. Unutmayalım ki yakın geçmişte yaşadığımız ekonomik zorluk devirleri küresel rüzgarları gerimizden estiği devirlerdi. Ve bu zorluklarla bir halde gayret edebildik. Meğer şu an küresel iktisadın geçmekte olduğu döngüde rüzgar önümüzden esmekte ve işimizi çok daha zorlaştırmakta. Küresel görünüm de lehimize değil” dedi.
“ENFLAYON GAYE ALDIĞIMIZ NOKTADAN UZAKLAŞIYOR”
Türkiye’deki enflasyon oranının dünyadaki genel kriterin katbekat üzerinde olduğunu kelamlarına ekleyen Turan, “Bugün gelişmiş ekonomilerde yıllık enflasyon yüzde 7-8. Gelişmekte olan ülkelerde de yüzde 10’a yakın seyrediyor. Ülkemizde ise enflasyon oranı dünyada var olan genel seviyenin maalesef katbekat üzerinde, yüzde 70 düzeylerini oluşturmaktadır. Enflasyonda her geçen gün maksat dediğimiz noktadan uzaklaşıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
“Aslında enflasyon sorunu bizim yalnızca son 9 aydır yaşadığımız bir durum değil” diyen Turan kelamlarını şu formda sürdürdü:
“Özellikle son 4-5 yıldır enflasyon dinamiklerinin yapısının bariz seviyede bozulduğunu görmekteyiz. Gerekli adımları hakikat zamanlama ile atamıyoruz. Bu türlü olunca da para siyaseti aktifliğini kaybediyor ve gün sonunda enflasyonda yaşadığımız tablo ortaya çıkıyor.
Tahlil için atılacak adımlar muhakkak. Lakin zamanlama en değerli konu. Tahlilsiz geçen müddet tüm bireylerin ve kurumların üzerine her geçen gün daha fazla ek maliyet olarak dönüyor. Yanlışsız uygulanan bir para siyasetine buna eşlik eden mali siyasetlere ve makro sektörel arzı destekleyen yapısal değişimlere muhtaçlığımız var.
Uzunca bir müddettir söz ettiğimiz üzere iktisadi siyaset dizaynında lakin ve lakin bilimi dünyada kanıtlanmış süreçleri ve tecrübesi merkeze koyarak uğraşta muvaffakiyete ulaşmamız mümkün olur.”